ΠΟΤΕ ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ

Από συζητήσεις – δια ζώσης ή διαδικτυακές – με συναδέλφους ελεύθερους επαγγελματίες διαπίστωσα ότι ένα μεγάλο μέρος – ίσως η πλειοψηφία – ενώ ήξερε πως πλήρωνε στον ΟΑΕΕ βάσει της κατηγορίας που υπαγόταν ανά 3ετία, δεν γνώριζε ότι από το 2005, οι κατηγορίες ήταν τεκμαρτά εισοδήματα, βάσει των οποίων ο ΟΑΕΕ υπολόγιζε τις εισφορές κλάδου σύνταξης με ποσοστό 20%.

Δηλαδή, δεν γνώριζε ότι από το 2005, η εισφορά κλάδου σύνταξης ήταν ποσοστό (20%) επί εισοδημάτων (τεκμαρτών)

Το γεγονός αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κάθε ενδιαφερόμενος εάν διαβάσει το σχετικό ΦΕΚ ( ΕΔΩ το ΦΕΚ με το Προεδρικό Διάταγμα 258/2005 )

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά και με επίσημα στοιχεία τις τρείς περιόδους από το 2005 μέχρι το 2023, μέσα στο γενικό πλαίσιο που καθορίζουν: το Σύνταγμα, η πάγια νομολογία του ΣτΕ για θέματα κοινωνικής ασφάλισης και πως οι εκάστοτε αλλαγές επέδρασαν θετικά ή αρνητικά στην πλειοψηφία των ασφαλισμένων ελευθέρων επαγγελματιών.

1η περίοδος: 2005 – 2016

Το 2005, με το ΠΔ 258/2005 καθορίστηκε το Καταστατικό του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.) και οι εισφορές των ασφαλισμένων του, ως ποσοστό (20%) επί των κατηγοριών (= τεκμαρτών εισοδημάτων) του πίνακα που ακολουθεί

Στο ίδιο ΦΕΚ αναφέρεται ότι: “… οι δέκα (10) πρώτες κατηγορίες είναι υποχρεωτικές και οι υπόλοιπες (4) τέσσερις είναι προαιρετικές. Οι ασφαλισμένοι του Οργανισμού κατατάσσονται στην 1η ασφαλιστική κατηγορία και μετατάσσονται στις επόμενες υποχρεωτικές ασφαλιστικές κατηγορίες ανά τρία (3) έτη…”

Το διάστημα που ακολούθησε αυξήθηκε η μηνιαία ατομική εισφορά του Κλάδου Υγείας για όσους είχαν υπαχθεί στην ασφάλιση μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1992 και ορίζεται σε ποσοστό 7,65% επί της 4ης ασφαλιστικής κατηγορίας όπως ισχύει κάθε φορά. (Σχετικό άρθρο ΕΔΩ)

Αυξήθηκαν επίσης και τα τεκμαρτά εισοδήματα των ασφαλιστικών κατηγοριών με τελευταία αύξηση το 2009 κι ενώ η οικονομική κρίση είχε ήδη χτυπήσει σημαντικούς πυλώνες της οικονομίας και οι ελεύθεροι επαγγελματίες σε κλάδους όπως πχ οι κατασκευές και η διαφήμιση – έντυπα είχαν δει τα εισοδήματά τους να καταρρέουν. (Σχετικό άρθρο ΕΔΩ)

Τα προηγούμενα επιβεβαιώνει και η εγκύκλιος 8/01.02.2010 του ΟΑΕΕ από την οποία αντιγράφω το παράδειγμα υπολογισμού μηνιαίας εισφοράς της πρώτης κατηγορίας, για τον κλάδο σύνταξης και υγείας:

[… 1η ασφαλιστική κατηγορία : 762,04 € (= το τεκμαρτό εισόδημα υπολογισμού εισφοράς)

Εισφορές «νέων» ασφαλισμένων Κλάδος Σύνταξης : 762,04 χ 20% = 152,41€

(κωδ. 001) Κλάδος Υγείας : 762,04 χ 7,65 % = 58,30 €

Σύνολο μηνιαίας εισφοράς: 210,71 € …] (η σχετική εγκύκλιος ΕΔΩ)

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο συγκεκριμένος τρόπος υπολογισμού των εισφορών ήταν σε πλήρη αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, σύμφωνα με το οποίο τα τεκμήρια είναι συνταγματικά ΜΟΝΟ εάν είναι μαχητά, ενώ τα τεκμαρτά εισοδήματα βάσει των οποίων υπολόγιζε ανά κατηγορία τις εισφορές ο ΟΑΕΕ ήταν αμάχητα.

Ακολουθεί η είσοδος της χώρας σε μνημόνια και η ακατανόητη άρνηση των τότε κυβερνήσεων να μειώσουν – προσαρμόσουν δραστικά τις εισφορές, ώστε να ανταποκρίνονται στα μειωμένα εισοδήματα των ελευθέρων επαγγελματιών.

Το αποτέλεσμα ήταν την περίοδο 2007 έως 2014, να μειωθούν οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ και παράλληλα να αυξηθούν από 15% σε 50+% όσοι αδυνατούσαν να είναι συνεπείς στις πληρωμές εισφορών (πηγή: μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 2014 – Πίνακας 2, σελίδα 12)

Τα προηγούμενα στοιχεία επιβεβαίωσε το 2014 η τότε διοικητής του ΟΑΕΕ, κα Κωτίδου, αναγνωρίζοντας ότι το 70% των οφειλών δημιουργήθηκαν μετά το 2009. (σχετικό άρθρο με την ομιλία της ΕΔΩ)

Με αυτά τα δεδομένα, οι εισφορές του ΟΑΕΕ το 2014 αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί (από επίσημο έγγραφο του ΟΑΕΕ) κι όπου βλέπουμε ότι η πλειοψηφία των ασφαλισμένων του (80+%) πλήρωνε από 257,34 ευρώ (2η κατηγορία) και πάνω με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις που αφορούσαν μικρό ποσοστό ασφαλισμένων.

2η περίοδος: 2016 – 2020

Μετά την αλλαγή κυβέρνησης το 2015 ανοίγει η συζήτηση για νέο ασφαλιστικό και υπολογισμό των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών βάσει των πραγματικών τους εισοδημάτων.

Μέσα του 2016 ψηφίζεται ο νόμος ασφαλιστικής μεταρρύθμισης 4387/2016 (γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου) με τον οποίο ο υπολογισμός των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών συνδέεται με τα πραγματικά τους εισοδήματα ως ποσοστό 20% για τις εισφορές κλάδου σύνταξης και ποσοστό 6,95% υπέρ υγειονομικής περίθαλψης.

Με τον ίδιο νόμο καθορίζονται η ελάχιστη βάση εισοδήματος (κατώτατος μισθός άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών) και το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος (το δεκαπλάσιο).

Με το νέο νόμο η κατώτερη εισφορά καθορίζεται στα 167,95 ευρώ μηνιαίως

(117,22 για κλάδο σύνταξης + 40,73 για κλάδο υγείας + 10 εισφορά ταμείου ανεργίας)

(Το ΦΕΚ με το νόμο 4387/2016 ΕΔΩ) (Αναλυτικό άρθρο παρουσίασης του νόμου ΕΔΩ)

Γεννιέται το “κίνημα της γραβάτας” όπου εκτός από δικηγόρους, μέλη του οικονομικού επιμελητηρίου κι άλλους φορείς συμμετέχουν και ασφαλισμένοι που μέχρι πρότινος πλήρωναν μεγαλύτερες εισφορές (το ελληνικό παράδοξο: να ζητάς να καταργηθεί ο νόμος που σου μείωσε τις εισφορές που αδυνατούσες να πληρώσεις).

Βασικό αίτημα του νέου κινήματος η κατάργηση της σύνδεσης των εισφορών με το εισόδημα, ενώ όπως είδαμε προηγουμένως, διαχρονικά από το 2005 οι εισφορές ήταν ποσοστό επί εισοδημάτων (τεκμαρτών) που είχαν βαφτίσει “κατηγορίες”.

Ακολουθούν προσφυγές για αντισυνταγματικότητα του νόμου και του τρόπου υπολογισμοιύ των εισφορών.

Δημοσιεύεται ο νόμος 4578/2018 και η ασφαλιστική εισφορά για κύρια σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων, μειώνεται, από την 1/1/2019, κατά 33,3%. Από 20% που ήταν στο 13,33%, ενώ διατηρείται η ελάχιστη εισφορά.

Το ίδιο διάστημα, δημοσιεύονται στατιστικά στοιχεία σχετικά με το ύψος των εισφορών που είχαν πληρώσει οι ελεύθεροι επαγγελματίες τα προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με αυτά:

[… Από 1/1/2017 με την ίδρυση του ΕΦΚΑ η πλειονότητα των μη μισθωτών (1,25 εκ.ελεύθεροι επαγγελματίες, αυταπασχολούμενοι και αγρότες) πληρώνει μικρότερες εισφορές.

• Πιο συγκεκριμένα, το 2016 με το παλαιό καθεστώς, μόλις το 27% των μη μισθωτών πλήρωνε μηνιαία εισφορά μικρότερη των 200€.
• Το 2018 με το νέο καθεστώς, το 88% των μη μισθωτών πληρώνει μηνιαία εισφορά μικρότερη των 200€…]

(τα στοιχεία από τη σελίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης ΕΔΩ αλλά και ΕΔΩ) και τη σελίδα του ΕΕΑ (το άρθρο ΕΔΩ) (και σε άλλο άρθρο ΕΔΩ)

Τα ίδια στοιχεία αναφέρονται και σε επίσημο Δελτίο Τύπου του υπουργείου στις 21/2/2018. (Το Δελτίο Τύπου ΕΔΩ)

Τα προηγούμενα στοιχεία επιβεβαιώνει και μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 2019, όπου στη σελίδα 45 αναφέρει:

«… Με την μεταρρύθμιση του υπολογισμού των εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών το 2016, η μεγάλη πλειοψηφία των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών πληρώνει λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές από αυτές που πλήρωνε με το προηγούμενο σύστημα. Με τις μετέπειτα ρυθμίσεις του Ν. 4578/2018, ακόμα και για τα υψηλότερα εισοδήματα που κατέβαλαν μεγαλύτερες ασφαλιστικές εισφορές, επήλθε μείωση του ποσοστού των ασφαλιστικών εισφορών στο 13,33% αντί του 20%.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της αρχικής εφαρμογής του νέου μοντέλου προκύπτουν δύο γενικές τάσεις. Έχουμε αύξηση της εισπραξιμότητας αλλά και ταυτόχρονη μείωση των βεβαιωθεισών εισφορών. Η μεν εισπραξιμότητα αυξήθηκε κυρίως γιατί υπήρξε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης, αλλά και η μείωση των βεβαιωθεισών εισφορών μπορεί να εξηγηθεί αποκλειστικά και μόνο με το ίδιο αίτιο…» (Η μελέτη ΕΔΩ)

Το 2019 αυξάνεται η ελάχιστη εισφορά (σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου 4387/2016) και διαμορφώνεται στα 185,18 ευρώ ανά μήνα.

Αλλαγή κυβέρνησης το καλοκαίρι του 2019, προαναγγέλλεται νέο ασφαλιστικό και αλλαγή εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών με ισχύ από 1/1/2020. Κατά την προεκλογική περίοδο είχαν διαστρεβλωθεί οι δηλώσεις Κατρούγκαλου που ενώ αναφέρθηκε στις εισφορές και στο γεγονός ότι αυτές μειώθηκαν για το 80% των μη μισθωτών, από τα ΜΜΕ πέρασε σαν αναφορά για αύξηση της φορολογίας (σχετικό άρθρο με τις δηλώσεις του ΕΔΩ και Το επίμαχο βίντεο ΕΔΩ )

Τέλη του 2019 βγαίνουν οι αποφάσεις του ΣτΕ σχετικά το νόμο Κατρούγκαλου.

Σύμφωνα με αυτές, κρίθηκε συνταγματική η ενοποίηση των ταμείων, όπως και ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών μη μισθωτών, με το δικαστήριο για ακόμα μια φορά να αναγνωρίζει τις εισφορές ως δημόσια βάση, ενώ αντισυνταγματικές κρίθηκαν οι εισφορές των μη μισθωτών σε σχέση με τις εισφορές των μισθωτών.

Ειδικότερα κρίθηκε αντισυνταγματικό το 20% των εισφορών που προέβλεπε ο λεγόμενος νόμος Κατρούγκαλου, ενώ για τους μισθωτούς το ανάλογο ποσοστό είναι 6,67% διότι το υπόλοιπο καλύπτεται από τον εργοδότη. Κάτι που όμως είχε ήδη αλλάξει με τον νόμο 4578/2018 όπως προαναφέραμε.

Αντισυνταγματικές κρίθηκαν επίσης επι μέρους διατάξεις σχετικά με τις συντάξεις. (αναλυτικό άρθρο για τις αποφάσεις του ΣτΕ ΕΔΩ)

3η περίοδος: 2020 – 2023

Με το νέο ασφαλιστικό η κυβέρνηση έφερε ένα μοντέλο “σταθερών εισφορών για σταθερές παροχές” όπως χαρακτηριστικά το παρουσίασε (κι ας είναι ανέκδοτο η αναφορά σε “σταθερές παροχές”, σε μια χώρα που οι παροχές – συντάξεις, από το 2010 έως το 2018 κουρεύτηκαν πάνω από 10 φορές)

Με το νέο ασφαλιστικό οι ασφαλισμένοι έχουν δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ έξι (6) ασφαλιστικών κατηγοριών ,με την ελάχιστη εισφορά να είναι 220 ευρώ/μήνα (για κλάδο σύνταξης + κλάδο υγείας + ταμείο ανεργίας).

(άρθρο με παρουσίαση των νέων κατηγοριών ΕΔΩ)

Αύξηση περίπου 20%, από τα 185,18 ευρώ που ήταν η προηγούμενη ελάχιστη εισφορά για τις ίδιες ακριβώς παροχές.

Ουσιαστικά η μείωση εισφορών στο 20% των μη μισθωτών που πλήρωναν υψηλές εισφορές μέχρι πρότινος, αντισταθμίστηκε με αύξηση των εισφορών στο 80% που πλήρωνε χαμηλές, προκειμένου να μην μειωθούν τα έσοδα του ταμείου.

Αρχές του 2020 ξεκινάνε τα μέτρα κατά της πανδημίας (lockdown) με αποτέλεσμα μεγάλη πτώση στις οικονομικές δραστηριότητες και τα εισοδήματα των ελευθέρων επαγγελματιών.

2023 – Περαιτέρω αύξηση κατά 10% των εισφορών μη μισθωτών και αντιδράσεις από την ΓΣΕΒΕΕ αλλά και θεσμικούς εκπροσώπους κλάδων που πρωτοστάτησαν στο “κίνημα της γραβάτας” (εκεί που νοιώθεις ότι η Ζωή σου κάνει φάρσα και σε ειρωνεύεται). (Η ανακοίνωση της ΓΣΕΒΕΕ ΕΔΩ)

Πλέον η ελάχιστη εισφορά διαμορφώνεται στα 240,25 ευρώ ανα μήνα.

Συνολική αύξηση κατά 30% από την ελάχιστη εισφορά (185,18) του προηγούμενου ασφαλιστικού νόμου.

2023 – Σύμφωνα με στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, το 2023 το 80% επέλεξε την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία (240,25 ευρώ) (αναλυτικό άρθρο με τα στοιχεία ΕΔΩ)

…

Συνοψίζοντας:

Στην 1η περίοδο (2005 – 2016), από τα επίσημα στοιχεία διαπιστώνεται ότι οι εισφορές ήταν ποσοστό επό εισοδημάτων (τεκμαρτών) τα οποία είχαν βαφτίσει κατηγορίες και μάλιστα, τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα ήταν αμάχητα, σε αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία τα τεκμήρια είναι συνταγματικά ΜΟΝΟ αν είναι μαχητά (να μπορεί ο ασφαλισμένος να τα αμφισβητήσει με στοιχεία ενώπιον των αρμοδίων οργάνων). Επίσης, βάσει των επίσημων στοιχείων, ο υπολογισμός των εισφορών επί τεκμαρτών εισοδημάτων – ενώ τα πραγματικά εισοδήματα των ασφαλισμένων είχαν καταρρεύσει – έφερε το 50+% των ασφαλισμένων σε αδυναμία πληρωμής των εισφορών τους, δημιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες οφειλετών.

Στην 2η περίοδο (2016 – 2020), διαπιστώνεται ότι οι εισφορές μειώθηκαν σημαντικά για το 80% των μη μισθωτών και ήταν η περίοδος με τη χαμηλότερη εισφορά, διαχρονικά, από το 2005 μέχρι και το 2023. Επίσης, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ κρίθηκε συνταγματικός ο υπολογισμός των εισφορών σύμφωνα με το εισόδημα, ως δημόσια βάρη και όσα ορίζει το Σύνταγμα γι΄αυτά (άρθρο 4 παράγραφος 5: Oι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους)

Στην 3η περίοδο (2020 – 2023), με το νέο ασφαλιστικό και τις έξι κατηγορίες που μπορεί να επιλέξει ο ασφαλισμένος, διαπιστώνεται ότι η χαμηλότερη κατηγορία ήταν κατά 20% αυξημένη από την χαμηλότερη του προηγούμενου συστήματος και με την αύξηση του 2023 η αύξηση έφτασε στο 30%.

Ουσιαστικά η μείωση εισφορών στο 20% των μη μισθωτών που πλήρωναν υψηλές εισφορές μέχρι πρότινος, αντισταθμίστηκε με αύξηση των εισφορών στο 80% που πλήρωνε χαμηλές, προκειμένου να μην μειωθούν τα έσοδα του ταμείου. Και σε αυτό το σύστημα το 80% των ασφαλισμένων επέλεξε την χαμηλότερη κατηγορία.

…

Κλείνω με τρείς προσωπικές παρατηρήσεις:

1) οι χαμηλές εισφορές, όσο κι αν είναι μέτρο ανακούφισης σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάνε οι ασφαλισμένοι ότι σε βάθος χρόνου οδηγούν σε “συντάξεις φιλοδωρήματα”

2) αν δεν υπάρξουν πραγματικές συνθήκες ανάπτυξης για το σύνολο (ή έστω την πλειοψηφία) των μικρομεσαίων, μαγικές λύσεις με χαμηλές εισφορές αλλά υψηλές συντάξεις, θα είναι υποσχέσεις χωρίς αντίκρυσμα.

3) οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να ενημερώνονται για τα θέματα που τους αφορούν άμεσα, ώστε να μην πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης και να γίνονται “αντικείμενα εκμετάλλευσης” κομματικών ή άλλων σκοπιμοτήτων.

Γιάννης Μανιάτης

(upd 21/5/2023) Σε μεταγενέστερο άρθρο του, ο καθηγητής Μάνος Ματσαγγάνης, αναφερόμενος στο νόμο 4387/2016 (γνωστό και ως νόμο Κατρούγκαλου), προσθέτει μια άγνωστη διάσταση αναφέροντας ότι: «… Η σύνδεση των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων με το εισόδημα δεν είναι θέση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι θέση του ΔΝΤ, με εισήγηση του οποίου η Τρόικα επέμεινε στην ενοποίηση των ασφαλιστικών κανόνων με το Ν4387/2016, και στην εξίσωση των ποσοστού ασφαλιστικής εισφοράς όλων των ασφαλισμένων. Είναι επίσης σύμφωνη με τις προτάσεις  της Επιτροπής Πισσαρίδη, που με την Έκθεσή της εισηγήθηκε την άρση όλων των ρυθμίσεων που λειτουργούν ως αντικίνητρο για τη μισθωτή απασχόληση, και που έτσι εμποδίζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις να μεγαλώσουν…» (το άρθρο ΕΔΩ)

…

Αντισυνταγματική η δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών με απόφαση του ΣτΕ. Αντιδράστε

Στο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες οφειλέτες του ΟΑΕΕ, με τις δεσμεύσεις τραπεζικών τους λογαριασμών, έχει δώσει απάντηση το Συμβούλιο της Επικρατείας, χαρακτηρίζοντάς τες αντισυνταγματικές, με την 1260/2015 απόφασή του.

Συγκεκριμένα, η απόφαση ορίζει ότι «το μέτρο της δέσμευσης των τραπεζικών λογαριασμών και οποιουδήποτε είδους περιουσιακών στοιχείων, συνεπαγόμενο σοβαρή επέμβαση σε συνταγματικώς προστατευόμενα αγαθά του ελεγχόμενου προσώπου και ειδικότερα στα περιουσιακά δικαιώματα και την οικονομική και επαγγελματική ελευθερία του, αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 1, 17 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος και του άρθρου 1 Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. που κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 (Α΄ 256). Και τούτο, διότι, αν και με το μέτρο αυτό εξυπηρετείται σκοπός δημοσίου συμφέροντος (δηλαδή η διατήρηση των περιουσιακών στοιχείων του ελεγχόμενου προσώπου για να είναι δυνατή η ικανοποίηση των αξιώσεων του Δημοσίου κατ’ αυτού σε περίπτωση διαπιστώσεως, βάσει του πορίσματος σχετικής έρευνας, της εκ μέρους του τελέσεως της πιθανολογηθείσας παραβάσεως, καθώς και η διασφάλιση των αναγκαίων στοιχείων για την έρευνα), εν τούτοις δεν διαγράφονται στον νόμο κατά τρόπο σαφή και αντικειμενικό οι προϋποθέσεις της δεσμεύσεως των περιουσιακών στοιχείων, αλλ’ αντιθέτως, με τη χρήση αόριστων εννοιών, καταλείπεται ευρύτατο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στη Διοίκηση.

Επιπλέον δε, παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας, διότι δεν τίθεται από τον νόμο περιορισμός ως προς την έκταση των περιουσιακών στοιχείων, που επιτρέπεται να τίθενται υπό δέσμευση από τη Διοίκηση, ούτε, κυρίως, ως προς τη χρονική διάρκεια της δεσμεύσεως, ενώ δεν ρυθμίζεται ειδικότερα η διαδικασία της επιβολής και της άρσης της δεσμεύσεως των περιουσιακών στοιχείων, με πρόβλεψη διαδικαστικών εγγυήσεων ανάλογων προς τη σοβαρότητα του λαμβανόμενου μέτρου.»

Η πλήρης απόφαση του ΣτΕ ΕΔΩ

Τι μπορούν να κάνουν οι ασφαλισμένοι οφειλέτες για να προλάβουν δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών ; Αντιγράφω εδώ την απάντηση, ακριβώς όπως την έχει δημοσιευμένη στο ΦΒ συνάδελφος :

Οι παρανομίες του ΟΑΕΕ

Ο μέσος πολίτης, ακόμα κι αν δεν διαθέτει εξειδικευμένες νομικές γνώσεις, αντιλαμβάνεται συνήθως κάποιες κραυγαλέες αδικίες σε βάρος του κι αυτό ακριβώς η λαϊκή σοφία το έχει αποτυπώσει σε  γνωστές φράσεις της καθημερινότητας, «περί κοινού δικαίου αίσθημα», «αίσθημα κοινωνικής αδικίας» κι άλλες. Κατ’ αυτό τον τρόπο, για παράδειγμα, η πλειοψηφία αντιλαμβάνεται ότι η ισότητα των πολιτών που αναφέρει το Σύνταγμα, είναι ένα πολύ όμορφο παραμυθάκι για παιδιά κι εφήβους, όχι όμως για ενήλικες.

Κι ενώ στα γενικά θέματα οργάνωσης μιας κοινωνίας, το αίσθημα δικαίου ή αδικίας του πολίτη έχει να κάνει με γενικές καταστάσεις, όπως η ισότητα που αναφέρθηκε προηγουμένως, όταν έχει απέναντί του εξειδικευμένα θέματα, όπως είναι η κοινωνική ασφάλιση, εκεί οι διαπιστώσεις του περιορίζονται συνήθως στις οφθαλμοφανείς καταστάσεις, όπως είναι οι ανισότητες μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το εκάστοτε εξειδικευμένο νομικό πλαίσιο, δεν επιτρέπει στους πολλούς να αντιληφθούν τις ενδεχόμενες αδικίες, ώστε να υπάρξει μαζική αντίδραση κι ο κάθε αδικημένος από τους νόμους της κρατικής εξουσίας, ανεβαίνει μόνος τον προσωπικό του Γολγοθά.

Αυτό ακριβώς συνέβαινε με τον ΟΑΕΕ μέχρι και το 2009, όταν τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης άγγιξαν την τσέπη σημαντικού τμήματος των ελευθέρων επαγγελματιών και τα έως τότε προβλήματα των λίγων, έγιναν προβλήματα των πολλών, ώστε κάποιοι λίγοι αρχικά ν’ αρχίσουν να εξετάζουν το δίκαιο του νομικού πλαισίου που είχαν απέναντί τους.

Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις απεριόριστες δυνατότητες πρόσβασης στην ενημέρωση, άρχισε σταδιακά να δημιουργείται ένα «άτυπο κίνημα» αντίδρασης κατά του ΟΑΕΕ, μέσω του οποίου καθημερινά όλο και περισσότεροι αναζητούσαν λύσεις στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα του χώρου, αλλά και ισχυρά νομικά επιχειρήματα για να αντιπαρατεθούν, με όσα η κοινή λογική καταδείκνυε ως παρανομίες.

Εισφορές δυσανάλογες με το εισόδημα οδηγούν σε αποκλεισμό από την εργασία

Όπως είναι κοινώς αποδεκτό, εισφορές και φορολογική νομοθεσία συμπορεύονται,  καθώς η φορολογική νομοθεσία (κι οι ανάλογες αποφάσεις Ανωτάτων Δικαστηρίων) σε σημαντικό βαθμό καθορίζει το νομικό πλαίσιο υπολογισμού των εισφορών.

Ειδικότερα, οι εισφορές των αυτοαπασχολούμενων, ως δημόσια βάρη, θα πρέπει να υπολογίζονται με τρόπο ώστε α) το εναπομείναν εισόδημά τους να επαρκεί για την κάλυψη των εύλογων δαπανών αξιοπρεπούς διαβίωσης, συνυπολογίζοντας και τα υπόλοιπα οικονομικά βάρη και β) να μην οδηγούν τον αυτοαπασχολούμενο σε αποστέρηση του, συνταγματικά προστατευόμενου, δικαιώματος εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό πολύ σημαντική είναι η απόφαση Ανωτάτου Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία «φορολογία που δεν σου επιτρέπει να ζήσεις από το εισόδημα σου, αν δεν πουλήσεις την περιουσία σου, ισοδυναμεί με δήμευση της περιουσίας σου, (που είναι) αντίθετη με το πρόσθετο πρωτόκολλο, καθότι πρόκειται για απαλλοτρίωση -expropriation και οχι φορολόγηση -imposition»

Ήξεραν και το πρόβλημα και την λύση για τον ΟΑΕΕ από έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ

Από τον Ιούλιο του 2013 η ΓΣΕΒΕΕ, με έρευνά της είχε αναδείξει το πρόβλημα της διαρκώς μειωμένης είσπραξης εισφορών στον ΟΑΕΕ, αλλά και τι ζητούσαν οι ασφαλισμένοι ώστε να είναι συνεπείς, κάτι που θα απέτρεπε το επερχόμενο αδιέξοδο.

Σημειωτέον πως σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η αύξηση οφειλετών προς τον ΟΑΕΕ στα χρόνια της κρίσης ήταν εκρηκτική. Έτσι, ενώ το 2007 μόνο το 15% των ασφαλισμένων είχαν οφειλές, το 2008 το ποσοστό έγινε 18%, το 2009 έγινε 21%,  το 2010 αυξήθηκε στο 34% , το 2011 ανέβηκε στο 43%  και το 2012 στο 44%, για να φτάσει στο 50% το 2013.

Η έρευνα είχε πραγματοποιηθεί πανελλαδικά σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους του ΟΑΕΕ από την ανεξάρτητη εταιρεία marc για το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ. Στην έρευνα συμμετείχαν 1200 άτομα, 800 ασφαλισμένοι και 400 συνταξιούχοι και τα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια ημερίδας της Συνομοσπονδίας με θέμα: «Το Ασφαλιστικό των Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων – ΟΑΕΕ: Προβλήματα και Προοπτικές».

Ας δούμε μερικά από τα ευρήματα εκείνης της έρευνας :

Σχεδόν οι 9 στους 10 ερωτηθέντες της έρευνας, εκτιμούν ότι δεν έχουν εξασφαλισμένα ασφαλιστικά δικαιώματα. Μόλις το 9,9% του δείγματος θεωρεί ότι τα δικαιώματα του είναι ασφαλή.

Απαιτήστε διασφάλιση για τις εισφορές που πληρώνετε

Με το πόρισμα της επιτροπής των σοφών να είναι πλέον γνωστό, όπως και το ζοφερό μέλλον που περιγράφει, να θυμίσω την προφητική κίνηση του δικηγόρου Θανάση Αλαμπάση που ζητούσε εξαίρεση από την υποχρεωτική ασφάλιση στο ταμείο νομικών και σε αντίθετη περίπτωση ζητούσε διασφάλιση για τις εισφορές του, συγκεκριμένα ζητούσε «να του χορηγείται, ως εγγύηση, το ισόποσο των καταβληθεισών εισφορών σε Κρατικά Ομόλογα Κράτους Μέλους της Ζώνης του Ευρώ πιστοποιημένου από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης Moody`s, Fitch και Standard Poor`s ως “AAA”.

Αντιγράφω το σχετικό απόσπασμα από το άρθρο του :

«Για κάθε καταβολή ασφαλιστικών εισφορών που πραγματοποιώ να μου χορηγείται, ως εγγύηση, το ισόποσο των καταβληθεισών εισφορών σε Κρατικά Ομόλογα Κράτους Μέλους της Ζώνης του Ευρώ πιστοποιημένου από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης Moody`s, Fitch και Standard & Poor`s ως “AAA”, διάρκειας κάθε φορά ίσης με το χρόνο θα απομένει έως τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού μου δικαιώματος. Σύνδεση της απόδοσης του κεφαλαίου που δημιουργείται από τις εισφορές που καταβάλω, με το 85% της ασφαλιστικής παροχής που θα μου αποδίδονταν αν η διαχείριση των συνολικών κεφαλαίων που καταβάλω, ως εισφορές και πρόσθετες εισφορές, είχε ανατεθεί στο “Ταμείο Συντάξεων της Κυβερνήσεως της Νορβηγίας” (“Norway’s Government Pension Fund Global”) που διαθέτει την ανώτατη αξιολόγηση χρηστής και διαφανούς διαχείρισης των εισφορών των εργαζομένων που ασφαλίζει»

Υψηλοί Φόροι και Εισφορές : Το εκρηκτικό μείγμα που οδήγησε σε λουκέτα, ανέργους και οφειλές σε ταμεία και εφορία

Από την είσοδο της χώρας σε μνημόνιο, αιτούμενο των δανειστών ήταν η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, κάτι που έγινε μόλις πριν ένα χρόνο στις εισφορές του ΙΚΑ, ενώ μέχρι πρόσφατα καμία κυβέρνηση δεν ήθελε να συζητήσει τη μείωση εισφορών στους αυτοαπασχολούμενους, παρά την μεγάλη πτώση των εισοδημάτων τους.

Γιατί αυτή η εμμονή ; Την απάντηση δίνει έκθεση του ΟΟΣΑ, του 2012, όπου αποκαλύπτεται πως «Το 70% περίπου των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα προέρχονταν από έμμεσους φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και περίπου το 25% από φόρους σε εισόδημα, κέρδη και περιουσία.» *[1]

Στην ουσία, η έκθεση αποκάλυπτε αυτό που κάποιοι «γραφικοί» υποστήριζαν εδώ και χρόνια, ότι  οι εισφορές του ιδιωτικού τομέα, πλήρωναν σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων του δημοσίου, σε μισθούς και συντάξεις.

Παράνομα και καταχρηστικά συνεισπράττουν εισφορές υγείας και σύνταξης

Όσοι ασφαλισμένοι έχουν απευθυνθεί στον ΟΑΕΕ, διεκδικώντας το αυτονόητο, την ανεξάρτητη παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, θα γνωρίζουν την τυποποιημένη απάντηση του ΟΑΕΕ, ότι «οι εισφορές σύνταξης και υγείας συνεισπράττονται». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, όσοι αδυνατούν να πληρώσουν τις υπέρογκες εισφορές να μένουν ανασφάλιστοι (αν και τυπικά εξακολουθούν να είναι ασφαλισμένοι τοι ΟΑΕΕ).

Αυτή όμως η διαδικασία, είναι σύμφωνα με τον νόμο ;

Ας δούμε πως έχουν τα πράγματα από την αρχή, από την εποχή που συστάθηκε ο ΟΑΕΕ.

Ο ΟΑΕΕ συστάθηκε με το νόμο 2676, δημοσιευμένο στο ΦΕΚ Α’, Αριθμός 1, 5/1/1999.

Στο συγκεκριμένο τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως διαβάζουμε :

«‘Αρθρο 1. Σύσταση Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών

Παράγραφος 1. Συνιστάται νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) με την επωνυμία Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ). Ο Οργανισμός τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και έχει έδρα την Αθήνα.

Παράγραφος 2. Ο ΟΑΕΕ περιλαμβάνει τον Κλάδο Σύνταξης και τον Κλάδο Υγείας με πλήρη οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια έκαστος.»

Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ

Του Στυλιανού Δ. Μαυρίδη *

Η πρόσφατη δημοσιονομική περιπέτεια της χώρας και ο κίνδυνος κατάρρευσης των ασφαλιστικών ταμείων, επέβαλε την ανάγκη στήριξής τους, μέσα από την αναδιάρθρωσή τους, τον εξορθολογισμό της λειτουργίας τους αλλά και τη χρηματοδοτική τους ενίσχυση. Στο πλαίσιο αυτό εκφράστηκαν διάφορες απόψεις, ενώ επιχειρήθηκε εν μέρει, νομοθετικά [1], και η αναδρομική επιβολή εισφορών.

Μοιραία τίθεται λοιπόν το ζήτημα εάν είναι επιτρεπτή η αναδρομική επιβολή εισφορών και σε ποια έκταση. Η επιχειρούμενη απάντηση στο εν λόγω ζήτημα καταλαμβάνει δύο σκέλη. Το πρώτο αφορά στη δυνατότητα νομοθετικής πρόβλεψης για αναδρομική επιβολή εισφορών και το δεύτερο στη δυνατότητα της Διοίκησης για αναδρομική επιβάρυνση – αναζήτηση εισφορών του ασφαλισμένου.

            Η προσέγγιση του πρώτου σκέλους της επιχειρούμενης απάντησης συνδέεται άρρηκτα με τη νομική φύση των ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να προσδιοριστεί εάν η έννοια των ασφαλιστικών εισφορών μπορεί να υπαχθεί σε μία από τις σαφώς και περιοριστικά προσδιορισμένες περιπτώσεις απαγόρευσης αναδρομικής ισχύος των νόμων που καθορίζει το Σύνταγμά μας [2] και ειδικότερα, εάν η έννοια των εισφορών εντάσσεται στο ρυθμιστικό πεδίο της διάταξης του άρθρου 78 παρ. 2 Σ, το οποίο διακρίνει τα δημόσια βάρη σε δύο έννοιες γένους, ήτοι του φόρου και του οικονομικού βάρους [3].

Συγκεκριμένα, η διάταξη του άρθρου 78 παρ. 2 Σ ορίζει ότι «φόρος ή άλλο  οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί  με νόμο  αναδρομικής  ισχύος  που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο  επιβλήθηκε». Η απαγόρευση της συγκεκριμένης διάταξης αφορά στους φόρους και σε οποιοδήποτε οικονομικό βάρος. Από τη διατύπωση της εν λόγω διάταξης προκύπτει αβίαστα το ερώτημα εάν η έννοια των ασφαλιστικών εισφορών εντάσσεται στην έννοια του φόρου ή του οποιουδήποτε άλλου οικονομικού βάρους, προκειμένου ακολούθως να θεωρηθεί ότι και στις περιπτώσεις αυτές απαγορεύεται η αναδρομική ισχύς του σχετικού νόμου.

Στο όριο της φτώχειας 6,3 εκατ. Έλληνες, λέει έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού

Στοιχεία – σοκ για την κατάσταση του ελληνικού νοικοκυριού, σε έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. Στη χειρότερη θέση της ΕΕ η Ελλάδα όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας. Στα 432 ευρώ το όριο για το 2013. Αναποτελεσματικές οι πολιτικές προστασίας, άργησε το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Σε καθεστώς ένδειας 2,5 εκατομμύρια Έλληνες ενώ ακόμη 3,8 εκατ. πολίτες απειλούνται άμεσα από τη φτώχεια σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης με τίτλο «Πολιτικές ελάχιστου εισοδήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα: Μια συγκριτική ανάλυση», κατά το Β’ τρίμηνο του 2014 το ποσοστό ανεργίας στη χώρα ήταν 26,6%, έναντι 27,8% του προηγούμενου τριμήνου και 27,3% του αντίστοιχου τριμήνου του 2013. Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 1.280.101 ενώ πλήττει πλέον και τους αρχηγούς των νοικοκυριών, δηλ. εργαζόμενους άνδρες στην παραγωγική ηλικία. Η ανεργία των νέων 15-24 ετών ανήλθε στο 52%, ενώ πολλά νοικοκυριά είναι χωρίς κανέναν εργαζόμενο άλλα και χωρίς πόρους. Παράλληλα υπήρξε δραματική μείωση των αποδοχών, ενώ ο κατώτατος μισθός βρίσκεται κάτω από το επίπεδο του 2000.

Η φτώχεια, σημειώνεται σχετικά, μπορεί να εκτιμηθεί με τη βοήθεια τριών δεικτών. Ο πρώτος δείκτης αναφέρεται στην σχετική φτώχεια ο οποίος μετρά το ποσοστό του πληθυσμού με εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. Όταν το διάμεσο εισόδημα αυξάνεται ή μειώνεται τότε και το όριο της φτώχειας αυξάνεται ή μειώνεται αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, το 2013 το όριο φτώχειας ήταν 432 ευρώ το μήνα για ένα άτομο και 908 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια.