ΠΟΤΕ ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ

Από συζητήσεις – δια ζώσης ή διαδικτυακές – με συναδέλφους ελεύθερους επαγγελματίες διαπίστωσα ότι ένα μεγάλο μέρος – ίσως η πλειοψηφία – ενώ ήξερε πως πλήρωνε στον ΟΑΕΕ βάσει της κατηγορίας που υπαγόταν ανά 3ετία, δεν γνώριζε ότι από το 2005, οι κατηγορίες ήταν τεκμαρτά εισοδήματα, βάσει των οποίων ο ΟΑΕΕ υπολόγιζε τις εισφορές κλάδου σύνταξης με ποσοστό 20%.

Δηλαδή, δεν γνώριζε ότι από το 2005, η εισφορά κλάδου σύνταξης ήταν ποσοστό (20%) επί εισοδημάτων (τεκμαρτών)

Το γεγονός αυτό μπορεί να το διαπιστώσει κάθε ενδιαφερόμενος εάν διαβάσει το σχετικό ΦΕΚ ( ΕΔΩ το ΦΕΚ με το Προεδρικό Διάταγμα 258/2005 )

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά και με επίσημα στοιχεία τις τρείς περιόδους από το 2005 μέχρι το 2023, μέσα στο γενικό πλαίσιο που καθορίζουν: το Σύνταγμα, η πάγια νομολογία του ΣτΕ για θέματα κοινωνικής ασφάλισης και πως οι εκάστοτε αλλαγές επέδρασαν θετικά ή αρνητικά στην πλειοψηφία των ασφαλισμένων ελευθέρων επαγγελματιών.

1η περίοδος: 2005 – 2016

Το 2005, με το ΠΔ 258/2005 καθορίστηκε το Καταστατικό του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε.) και οι εισφορές των ασφαλισμένων του, ως ποσοστό (20%) επί των κατηγοριών (= τεκμαρτών εισοδημάτων) του πίνακα που ακολουθεί

Στο ίδιο ΦΕΚ αναφέρεται ότι: “… οι δέκα (10) πρώτες κατηγορίες είναι υποχρεωτικές και οι υπόλοιπες (4) τέσσερις είναι προαιρετικές. Οι ασφαλισμένοι του Οργανισμού κατατάσσονται στην 1η ασφαλιστική κατηγορία και μετατάσσονται στις επόμενες υποχρεωτικές ασφαλιστικές κατηγορίες ανά τρία (3) έτη…”

Το διάστημα που ακολούθησε αυξήθηκε η μηνιαία ατομική εισφορά του Κλάδου Υγείας για όσους είχαν υπαχθεί στην ασφάλιση μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1992 και ορίζεται σε ποσοστό 7,65% επί της 4ης ασφαλιστικής κατηγορίας όπως ισχύει κάθε φορά. (Σχετικό άρθρο ΕΔΩ)

Αυξήθηκαν επίσης και τα τεκμαρτά εισοδήματα των ασφαλιστικών κατηγοριών με τελευταία αύξηση το 2009 κι ενώ η οικονομική κρίση είχε ήδη χτυπήσει σημαντικούς πυλώνες της οικονομίας και οι ελεύθεροι επαγγελματίες σε κλάδους όπως πχ οι κατασκευές και η διαφήμιση – έντυπα είχαν δει τα εισοδήματά τους να καταρρέουν. (Σχετικό άρθρο ΕΔΩ)

Τα προηγούμενα επιβεβαιώνει και η εγκύκλιος 8/01.02.2010 του ΟΑΕΕ από την οποία αντιγράφω το παράδειγμα υπολογισμού μηνιαίας εισφοράς της πρώτης κατηγορίας, για τον κλάδο σύνταξης και υγείας:

[… 1η ασφαλιστική κατηγορία : 762,04 € (= το τεκμαρτό εισόδημα υπολογισμού εισφοράς)

Εισφορές «νέων» ασφαλισμένων Κλάδος Σύνταξης : 762,04 χ 20% = 152,41€

(κωδ. 001) Κλάδος Υγείας : 762,04 χ 7,65 % = 58,30 €

Σύνολο μηνιαίας εισφοράς: 210,71 € …] (η σχετική εγκύκλιος ΕΔΩ)

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο συγκεκριμένος τρόπος υπολογισμού των εισφορών ήταν σε πλήρη αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, σύμφωνα με το οποίο τα τεκμήρια είναι συνταγματικά ΜΟΝΟ εάν είναι μαχητά, ενώ τα τεκμαρτά εισοδήματα βάσει των οποίων υπολόγιζε ανά κατηγορία τις εισφορές ο ΟΑΕΕ ήταν αμάχητα.

Ακολουθεί η είσοδος της χώρας σε μνημόνια και η ακατανόητη άρνηση των τότε κυβερνήσεων να μειώσουν – προσαρμόσουν δραστικά τις εισφορές, ώστε να ανταποκρίνονται στα μειωμένα εισοδήματα των ελευθέρων επαγγελματιών.

Το αποτέλεσμα ήταν την περίοδο 2007 έως 2014, να μειωθούν οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ και παράλληλα να αυξηθούν από 15% σε 50+% όσοι αδυνατούσαν να είναι συνεπείς στις πληρωμές εισφορών (πηγή: μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 2014 – Πίνακας 2, σελίδα 12)

Τα προηγούμενα στοιχεία επιβεβαίωσε το 2014 η τότε διοικητής του ΟΑΕΕ, κα Κωτίδου, αναγνωρίζοντας ότι το 70% των οφειλών δημιουργήθηκαν μετά το 2009. (σχετικό άρθρο με την ομιλία της ΕΔΩ)

Με αυτά τα δεδομένα, οι εισφορές του ΟΑΕΕ το 2014 αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί (από επίσημο έγγραφο του ΟΑΕΕ) κι όπου βλέπουμε ότι η πλειοψηφία των ασφαλισμένων του (80+%) πλήρωνε από 257,34 ευρώ (2η κατηγορία) και πάνω με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις που αφορούσαν μικρό ποσοστό ασφαλισμένων.

2η περίοδος: 2016 – 2020

Μετά την αλλαγή κυβέρνησης το 2015 ανοίγει η συζήτηση για νέο ασφαλιστικό και υπολογισμό των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών βάσει των πραγματικών τους εισοδημάτων.

Μέσα του 2016 ψηφίζεται ο νόμος ασφαλιστικής μεταρρύθμισης 4387/2016 (γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου) με τον οποίο ο υπολογισμός των εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών συνδέεται με τα πραγματικά τους εισοδήματα ως ποσοστό 20% για τις εισφορές κλάδου σύνταξης και ποσοστό 6,95% υπέρ υγειονομικής περίθαλψης.

Με τον ίδιο νόμο καθορίζονται η ελάχιστη βάση εισοδήματος (κατώτατος μισθός άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών) και το ανώτατο όριο ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος (το δεκαπλάσιο).

Με το νέο νόμο η κατώτερη εισφορά καθορίζεται στα 167,95 ευρώ μηνιαίως

(117,22 για κλάδο σύνταξης + 40,73 για κλάδο υγείας + 10 εισφορά ταμείου ανεργίας)

(Το ΦΕΚ με το νόμο 4387/2016 ΕΔΩ) (Αναλυτικό άρθρο παρουσίασης του νόμου ΕΔΩ)

Γεννιέται το “κίνημα της γραβάτας” όπου εκτός από δικηγόρους, μέλη του οικονομικού επιμελητηρίου κι άλλους φορείς συμμετέχουν και ασφαλισμένοι που μέχρι πρότινος πλήρωναν μεγαλύτερες εισφορές (το ελληνικό παράδοξο: να ζητάς να καταργηθεί ο νόμος που σου μείωσε τις εισφορές που αδυνατούσες να πληρώσεις).

Βασικό αίτημα του νέου κινήματος η κατάργηση της σύνδεσης των εισφορών με το εισόδημα, ενώ όπως είδαμε προηγουμένως, διαχρονικά από το 2005 οι εισφορές ήταν ποσοστό επί εισοδημάτων (τεκμαρτών) που είχαν βαφτίσει “κατηγορίες”.

Ακολουθούν προσφυγές για αντισυνταγματικότητα του νόμου και του τρόπου υπολογισμοιύ των εισφορών.

Δημοσιεύεται ο νόμος 4578/2018 και η ασφαλιστική εισφορά για κύρια σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων, μειώνεται, από την 1/1/2019, κατά 33,3%. Από 20% που ήταν στο 13,33%, ενώ διατηρείται η ελάχιστη εισφορά.

Το ίδιο διάστημα, δημοσιεύονται στατιστικά στοιχεία σχετικά με το ύψος των εισφορών που είχαν πληρώσει οι ελεύθεροι επαγγελματίες τα προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με αυτά:

[… Από 1/1/2017 με την ίδρυση του ΕΦΚΑ η πλειονότητα των μη μισθωτών (1,25 εκ.ελεύθεροι επαγγελματίες, αυταπασχολούμενοι και αγρότες) πληρώνει μικρότερες εισφορές.

• Πιο συγκεκριμένα, το 2016 με το παλαιό καθεστώς, μόλις το 27% των μη μισθωτών πλήρωνε μηνιαία εισφορά μικρότερη των 200€.
• Το 2018 με το νέο καθεστώς, το 88% των μη μισθωτών πληρώνει μηνιαία εισφορά μικρότερη των 200€…]

(τα στοιχεία από τη σελίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης ΕΔΩ αλλά και ΕΔΩ) και τη σελίδα του ΕΕΑ (το άρθρο ΕΔΩ) (και σε άλλο άρθρο ΕΔΩ)

Τα ίδια στοιχεία αναφέρονται και σε επίσημο Δελτίο Τύπου του υπουργείου στις 21/2/2018. (Το Δελτίο Τύπου ΕΔΩ)

Τα προηγούμενα στοιχεία επιβεβαιώνει και μελέτη του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 2019, όπου στη σελίδα 45 αναφέρει:

«… Με την μεταρρύθμιση του υπολογισμού των εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών το 2016, η μεγάλη πλειοψηφία των ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών πληρώνει λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές από αυτές που πλήρωνε με το προηγούμενο σύστημα. Με τις μετέπειτα ρυθμίσεις του Ν. 4578/2018, ακόμα και για τα υψηλότερα εισοδήματα που κατέβαλαν μεγαλύτερες ασφαλιστικές εισφορές, επήλθε μείωση του ποσοστού των ασφαλιστικών εισφορών στο 13,33% αντί του 20%.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της αρχικής εφαρμογής του νέου μοντέλου προκύπτουν δύο γενικές τάσεις. Έχουμε αύξηση της εισπραξιμότητας αλλά και ταυτόχρονη μείωση των βεβαιωθεισών εισφορών. Η μεν εισπραξιμότητα αυξήθηκε κυρίως γιατί υπήρξε σημαντική μείωση της επιβάρυνσης, αλλά και η μείωση των βεβαιωθεισών εισφορών μπορεί να εξηγηθεί αποκλειστικά και μόνο με το ίδιο αίτιο…» (Η μελέτη ΕΔΩ)

Το 2019 αυξάνεται η ελάχιστη εισφορά (σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου 4387/2016) και διαμορφώνεται στα 185,18 ευρώ ανά μήνα.

Αλλαγή κυβέρνησης το καλοκαίρι του 2019, προαναγγέλλεται νέο ασφαλιστικό και αλλαγή εισφορών ελευθέρων επαγγελματιών με ισχύ από 1/1/2020. Κατά την προεκλογική περίοδο είχαν διαστρεβλωθεί οι δηλώσεις Κατρούγκαλου που ενώ αναφέρθηκε στις εισφορές και στο γεγονός ότι αυτές μειώθηκαν για το 80% των μη μισθωτών, από τα ΜΜΕ πέρασε σαν αναφορά για αύξηση της φορολογίας (σχετικό άρθρο με τις δηλώσεις του ΕΔΩ και Το επίμαχο βίντεο ΕΔΩ )

Τέλη του 2019 βγαίνουν οι αποφάσεις του ΣτΕ σχετικά το νόμο Κατρούγκαλου.

Σύμφωνα με αυτές, κρίθηκε συνταγματική η ενοποίηση των ταμείων, όπως και ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών μη μισθωτών, με το δικαστήριο για ακόμα μια φορά να αναγνωρίζει τις εισφορές ως δημόσια βάση, ενώ αντισυνταγματικές κρίθηκαν οι εισφορές των μη μισθωτών σε σχέση με τις εισφορές των μισθωτών.

Ειδικότερα κρίθηκε αντισυνταγματικό το 20% των εισφορών που προέβλεπε ο λεγόμενος νόμος Κατρούγκαλου, ενώ για τους μισθωτούς το ανάλογο ποσοστό είναι 6,67% διότι το υπόλοιπο καλύπτεται από τον εργοδότη. Κάτι που όμως είχε ήδη αλλάξει με τον νόμο 4578/2018 όπως προαναφέραμε.

Αντισυνταγματικές κρίθηκαν επίσης επι μέρους διατάξεις σχετικά με τις συντάξεις. (αναλυτικό άρθρο για τις αποφάσεις του ΣτΕ ΕΔΩ)

3η περίοδος: 2020 – 2023

Με το νέο ασφαλιστικό η κυβέρνηση έφερε ένα μοντέλο “σταθερών εισφορών για σταθερές παροχές” όπως χαρακτηριστικά το παρουσίασε (κι ας είναι ανέκδοτο η αναφορά σε “σταθερές παροχές”, σε μια χώρα που οι παροχές – συντάξεις, από το 2010 έως το 2018 κουρεύτηκαν πάνω από 10 φορές)

Με το νέο ασφαλιστικό οι ασφαλισμένοι έχουν δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ έξι (6) ασφαλιστικών κατηγοριών ,με την ελάχιστη εισφορά να είναι 220 ευρώ/μήνα (για κλάδο σύνταξης + κλάδο υγείας + ταμείο ανεργίας).

(άρθρο με παρουσίαση των νέων κατηγοριών ΕΔΩ)

Αύξηση περίπου 20%, από τα 185,18 ευρώ που ήταν η προηγούμενη ελάχιστη εισφορά για τις ίδιες ακριβώς παροχές.

Ουσιαστικά η μείωση εισφορών στο 20% των μη μισθωτών που πλήρωναν υψηλές εισφορές μέχρι πρότινος, αντισταθμίστηκε με αύξηση των εισφορών στο 80% που πλήρωνε χαμηλές, προκειμένου να μην μειωθούν τα έσοδα του ταμείου.

Αρχές του 2020 ξεκινάνε τα μέτρα κατά της πανδημίας (lockdown) με αποτέλεσμα μεγάλη πτώση στις οικονομικές δραστηριότητες και τα εισοδήματα των ελευθέρων επαγγελματιών.

2023 – Περαιτέρω αύξηση κατά 10% των εισφορών μη μισθωτών και αντιδράσεις από την ΓΣΕΒΕΕ αλλά και θεσμικούς εκπροσώπους κλάδων που πρωτοστάτησαν στο “κίνημα της γραβάτας” (εκεί που νοιώθεις ότι η Ζωή σου κάνει φάρσα και σε ειρωνεύεται). (Η ανακοίνωση της ΓΣΕΒΕΕ ΕΔΩ)

Πλέον η ελάχιστη εισφορά διαμορφώνεται στα 240,25 ευρώ ανα μήνα.

Συνολική αύξηση κατά 30% από την ελάχιστη εισφορά (185,18) του προηγούμενου ασφαλιστικού νόμου.

2023 – Σύμφωνα με στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, το 2023 το 80% επέλεξε την πρώτη ασφαλιστική κατηγορία (240,25 ευρώ) (αναλυτικό άρθρο με τα στοιχεία ΕΔΩ)

…

Συνοψίζοντας:

Στην 1η περίοδο (2005 – 2016), από τα επίσημα στοιχεία διαπιστώνεται ότι οι εισφορές ήταν ποσοστό επό εισοδημάτων (τεκμαρτών) τα οποία είχαν βαφτίσει κατηγορίες και μάλιστα, τα τεκμαρτά αυτά εισοδήματα ήταν αμάχητα, σε αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία τα τεκμήρια είναι συνταγματικά ΜΟΝΟ αν είναι μαχητά (να μπορεί ο ασφαλισμένος να τα αμφισβητήσει με στοιχεία ενώπιον των αρμοδίων οργάνων). Επίσης, βάσει των επίσημων στοιχείων, ο υπολογισμός των εισφορών επί τεκμαρτών εισοδημάτων – ενώ τα πραγματικά εισοδήματα των ασφαλισμένων είχαν καταρρεύσει – έφερε το 50+% των ασφαλισμένων σε αδυναμία πληρωμής των εισφορών τους, δημιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες οφειλετών.

Στην 2η περίοδο (2016 – 2020), διαπιστώνεται ότι οι εισφορές μειώθηκαν σημαντικά για το 80% των μη μισθωτών και ήταν η περίοδος με τη χαμηλότερη εισφορά, διαχρονικά, από το 2005 μέχρι και το 2023. Επίσης, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΣτΕ κρίθηκε συνταγματικός ο υπολογισμός των εισφορών σύμφωνα με το εισόδημα, ως δημόσια βάρη και όσα ορίζει το Σύνταγμα γι΄αυτά (άρθρο 4 παράγραφος 5: Oι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους)

Στην 3η περίοδο (2020 – 2023), με το νέο ασφαλιστικό και τις έξι κατηγορίες που μπορεί να επιλέξει ο ασφαλισμένος, διαπιστώνεται ότι η χαμηλότερη κατηγορία ήταν κατά 20% αυξημένη από την χαμηλότερη του προηγούμενου συστήματος και με την αύξηση του 2023 η αύξηση έφτασε στο 30%.

Ουσιαστικά η μείωση εισφορών στο 20% των μη μισθωτών που πλήρωναν υψηλές εισφορές μέχρι πρότινος, αντισταθμίστηκε με αύξηση των εισφορών στο 80% που πλήρωνε χαμηλές, προκειμένου να μην μειωθούν τα έσοδα του ταμείου. Και σε αυτό το σύστημα το 80% των ασφαλισμένων επέλεξε την χαμηλότερη κατηγορία.

…

Κλείνω με τρείς προσωπικές παρατηρήσεις:

1) οι χαμηλές εισφορές, όσο κι αν είναι μέτρο ανακούφισης σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, δεν θα πρέπει να ξεχνάνε οι ασφαλισμένοι ότι σε βάθος χρόνου οδηγούν σε “συντάξεις φιλοδωρήματα”

2) αν δεν υπάρξουν πραγματικές συνθήκες ανάπτυξης για το σύνολο (ή έστω την πλειοψηφία) των μικρομεσαίων, μαγικές λύσεις με χαμηλές εισφορές αλλά υψηλές συντάξεις, θα είναι υποσχέσεις χωρίς αντίκρυσμα.

3) οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να ενημερώνονται για τα θέματα που τους αφορούν άμεσα, ώστε να μην πέφτουν θύματα παραπληροφόρησης και να γίνονται “αντικείμενα εκμετάλλευσης” κομματικών ή άλλων σκοπιμοτήτων.

Γιάννης Μανιάτης

(upd 21/5/2023) Σε μεταγενέστερο άρθρο του, ο καθηγητής Μάνος Ματσαγγάνης, αναφερόμενος στο νόμο 4387/2016 (γνωστό και ως νόμο Κατρούγκαλου), προσθέτει μια άγνωστη διάσταση αναφέροντας ότι: «… Η σύνδεση των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων με το εισόδημα δεν είναι θέση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι θέση του ΔΝΤ, με εισήγηση του οποίου η Τρόικα επέμεινε στην ενοποίηση των ασφαλιστικών κανόνων με το Ν4387/2016, και στην εξίσωση των ποσοστού ασφαλιστικής εισφοράς όλων των ασφαλισμένων. Είναι επίσης σύμφωνη με τις προτάσεις  της Επιτροπής Πισσαρίδη, που με την Έκθεσή της εισηγήθηκε την άρση όλων των ρυθμίσεων που λειτουργούν ως αντικίνητρο για τη μισθωτή απασχόληση, και που έτσι εμποδίζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις να μεγαλώσουν…» (το άρθρο ΕΔΩ)

…

Οι παρανομίες του ΟΑΕΕ

Ο μέσος πολίτης, ακόμα κι αν δεν διαθέτει εξειδικευμένες νομικές γνώσεις, αντιλαμβάνεται συνήθως κάποιες κραυγαλέες αδικίες σε βάρος του κι αυτό ακριβώς η λαϊκή σοφία το έχει αποτυπώσει σε  γνωστές φράσεις της καθημερινότητας, «περί κοινού δικαίου αίσθημα», «αίσθημα κοινωνικής αδικίας» κι άλλες. Κατ’ αυτό τον τρόπο, για παράδειγμα, η πλειοψηφία αντιλαμβάνεται ότι η ισότητα των πολιτών που αναφέρει το Σύνταγμα, είναι ένα πολύ όμορφο παραμυθάκι για παιδιά κι εφήβους, όχι όμως για ενήλικες.

Κι ενώ στα γενικά θέματα οργάνωσης μιας κοινωνίας, το αίσθημα δικαίου ή αδικίας του πολίτη έχει να κάνει με γενικές καταστάσεις, όπως η ισότητα που αναφέρθηκε προηγουμένως, όταν έχει απέναντί του εξειδικευμένα θέματα, όπως είναι η κοινωνική ασφάλιση, εκεί οι διαπιστώσεις του περιορίζονται συνήθως στις οφθαλμοφανείς καταστάσεις, όπως είναι οι ανισότητες μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το εκάστοτε εξειδικευμένο νομικό πλαίσιο, δεν επιτρέπει στους πολλούς να αντιληφθούν τις ενδεχόμενες αδικίες, ώστε να υπάρξει μαζική αντίδραση κι ο κάθε αδικημένος από τους νόμους της κρατικής εξουσίας, ανεβαίνει μόνος τον προσωπικό του Γολγοθά.

Αυτό ακριβώς συνέβαινε με τον ΟΑΕΕ μέχρι και το 2009, όταν τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης άγγιξαν την τσέπη σημαντικού τμήματος των ελευθέρων επαγγελματιών και τα έως τότε προβλήματα των λίγων, έγιναν προβλήματα των πολλών, ώστε κάποιοι λίγοι αρχικά ν’ αρχίσουν να εξετάζουν το δίκαιο του νομικού πλαισίου που είχαν απέναντί τους.

Με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις απεριόριστες δυνατότητες πρόσβασης στην ενημέρωση, άρχισε σταδιακά να δημιουργείται ένα «άτυπο κίνημα» αντίδρασης κατά του ΟΑΕΕ, μέσω του οποίου καθημερινά όλο και περισσότεροι αναζητούσαν λύσεις στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα του χώρου, αλλά και ισχυρά νομικά επιχειρήματα για να αντιπαρατεθούν, με όσα η κοινή λογική καταδείκνυε ως παρανομίες.

Εισφορές δυσανάλογες με το εισόδημα οδηγούν σε αποκλεισμό από την εργασία

Όπως είναι κοινώς αποδεκτό, εισφορές και φορολογική νομοθεσία συμπορεύονται,  καθώς η φορολογική νομοθεσία (κι οι ανάλογες αποφάσεις Ανωτάτων Δικαστηρίων) σε σημαντικό βαθμό καθορίζει το νομικό πλαίσιο υπολογισμού των εισφορών.

Ειδικότερα, οι εισφορές των αυτοαπασχολούμενων, ως δημόσια βάρη, θα πρέπει να υπολογίζονται με τρόπο ώστε α) το εναπομείναν εισόδημά τους να επαρκεί για την κάλυψη των εύλογων δαπανών αξιοπρεπούς διαβίωσης, συνυπολογίζοντας και τα υπόλοιπα οικονομικά βάρη και β) να μην οδηγούν τον αυτοαπασχολούμενο σε αποστέρηση του, συνταγματικά προστατευόμενου, δικαιώματος εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό πολύ σημαντική είναι η απόφαση Ανωτάτου Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία «φορολογία που δεν σου επιτρέπει να ζήσεις από το εισόδημα σου, αν δεν πουλήσεις την περιουσία σου, ισοδυναμεί με δήμευση της περιουσίας σου, (που είναι) αντίθετη με το πρόσθετο πρωτόκολλο, καθότι πρόκειται για απαλλοτρίωση -expropriation και οχι φορολόγηση -imposition»

Εισφορές ΟΑΕΕ

Πόσο είναι οι εισφορές στον ΟΑΕΕ ; Είναι λογικές και νόμιμες τόσο  υψηλές εισφορές στον ΟΑΕΕ εν μέσω κρίσης ; Γιατί πρέπει να πληρώνουν τις ίδιες εισφορές, ασφαλισμένοι με διαφορετικά εισοδήματα ;

Τα προηγούμενα συνηθισμένα εύλογα ερωτήματα απασχολούν, τόσο τους νέους που θέλουν να ξεκινήσουν δική τους επιχείρηση κι αποθαρύνονται από τις παράλογες εισφορές του ΟΑΕΕ, όσο και τους παλιούς ασφαλισμένους που εν μέσω κρίσης, καλούνται να πληρώνουν για εισφορές υπέρογκα ποσά και δυσανάλογα με τα εισοδήματά τους, ποσά που αρκετές φορές ξεπερνούν τον μηνιαίο βασικό μισθό.

Το τι ακριβώς ισχύει μέχρι στιγμής και πως υπολογίζονται οι εισφορές του ΟΑΕΕ αναφέρεται σε προηγούμενο άρθρο, με τίτλο «Αντισυνταγματικές οι εισφορές του ΟΑΕΕ, όπου συνοπτικά παρουσιάζονται οι παρανομίες στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών.

Το πώς θα έπρεπε να υπολογίζονται οι εισφορές στον ΟΑΕΕ, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους, το έχω επίσης παρουσιάσει σε προηγούμενα άρθρα, τα οποία αναφέρω στη συνέχεια :

Οι εισφορές του ΟΑΕΕ βάσει τεκμαρτών εισοδημάτων είναι αντισυνταγματικές

 

Σε προηγούμενο άρθρο, είχα παρουσιάσει ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ, υπολογίζονται βάσει μέσων τεκμαρτών εισοδημάτων.

Ενώ, λοιπόν, ο κάθε πολίτης εδώ και χρόνια, μετά από μάχη του νομικού κόσμου στο θέμα αυτό, έχει τη δυνατότητα αμφισβήτησης των τεκμαρτών εισοδημάτων του, απέναντι στην εφορία, ΔΕΝ έχει το ίδιο δικαίωμα ως ασφαλισμένος, απέναντι στον ασφαλιστικό του φορέα, τον ΟΑΕΕ, ενώ θα έπρεπε.

Οι εισφορές, ως «δημόσια βάρη» θα έπρεπε να είναι ανάλογες με το εισόδημα του ασφαλισμένου ( αναλυτικό άρθρο γιατί οι εισφορές είναι δημόσια βάρη ΕΔΩ ). Σε περίπτωση που οι εισφορές υπολογίζονται βάσει τεκμαρτών εισοδημάτων, αυτά θα έπρεπε να είναι μαχητά και να έχει δικαίωμα ο ασφαλισμένος να αποδείξει ποια είναι τα πραγματικά του εισοδήματα.

Αξίζει να σημειώσω ότι υπάρχουν αποφάσεις ανωτάτων δικαστηρίων, σύμφωνα με τις οποίες η χρήση τεκμηρίων είναι συνταγματικά επιτρεπτή ΜΟΝΟ εάν είναι μαχητά – κάτι που δεν ισχύει στον ΟΑΕΕ. Οι αποφάσεις αυτές αποτελούν ισχυρή νομολογία, την οποία μπορεί να επικαλεστεί όποιος ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ θελήσει να αμφισβητήσει τα μέσα τεκμαρτά εισοδήματα και ζητήσει οι εισφορές του να υπολογίζονται βάσει των εισοδημάτων της  φορολογικής του δήλωσης.

Αντιγράφω εδώ απόσπασμα απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας για το μαχητό των τεκμηρίων :

Οι εισφορές του ΟΑΕΕ είναι δημόσια βάρη κι ανάλογα θα πρέπει να υπολογίζονται – upd

Η γνωστή γνωμοδότηση Μανιτάκη αποκάλυπτε, εκτός των άλλων, ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ είναι δημόσια βάρη και σύμφωνα με το άρθρο 4, παρ. 5 του Συντάγματος, οι εισφορές θα έπρεπε να είναι ανάλογες με τις δυνάμεις των ασφαλισμένων, δηλαδή με τα καθαρά εισοδήματά τους. *

Η «λεπτομέρεια» αυτή είχε περάσει στα ψιλά γράμματα, καθώς η πλειοψηφία των ασφαλισμένων είχε επικεντρωθεί στο πόρισμα, όπου αναφέρεται ότι οι εισφορές θα έπρεπε να είχαν μειωθεί από το 2009 και πως παράνομα ο ΟΑΕΕ δεν παρείχε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ενώ την χρέωνε. Υπ’ όψιν πως τα πορίσματα της γνωμοδότησης είχαν βγει με βάση συγκεκριμένα ερωτήματα και δεν είχε τεθεί ερώτημα αντισυνταγματικότητας του τρόπου υπολογισμού των εισφορών, οπότε και δεν υπήρξε τοποθέτηση – πόρισμα σε αυτό το θέμα.

Το ότι οι εισφορές είναι δημόσια βάρη, είναι η επιστημονική θέση που στηρίζει η πλειοψηφία του νομικού κόσμου και η επίσημη μεθοδολογία που εφαρμόζει ο ΟΟΣΑ σε εκθέσεις και μελέτες του. Επίσης, είναι ο τρόπος που υπολογίζονται οι εισφορές των αυτοαπασχολούμενων στο σύνολο σχεδόν των χωρών της  Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου οι εισφορές των αυτοαπασχολούμενων είναι ποσοστό του καθαρού εισοδήματός τους, ενώ σε αρκετές χώρες υπάρχει και ανεισφορολόγητο.

Στη συνέχεια αντιγράφω το επίμαχο σημείο από τη γνωμοδότηση Μανιτάκη :

Η ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ

Του Στυλιανού Δ. Μαυρίδη *

Η πρόσφατη δημοσιονομική περιπέτεια της χώρας και ο κίνδυνος κατάρρευσης των ασφαλιστικών ταμείων, επέβαλε την ανάγκη στήριξής τους, μέσα από την αναδιάρθρωσή τους, τον εξορθολογισμό της λειτουργίας τους αλλά και τη χρηματοδοτική τους ενίσχυση. Στο πλαίσιο αυτό εκφράστηκαν διάφορες απόψεις, ενώ επιχειρήθηκε εν μέρει, νομοθετικά [1], και η αναδρομική επιβολή εισφορών.

Μοιραία τίθεται λοιπόν το ζήτημα εάν είναι επιτρεπτή η αναδρομική επιβολή εισφορών και σε ποια έκταση. Η επιχειρούμενη απάντηση στο εν λόγω ζήτημα καταλαμβάνει δύο σκέλη. Το πρώτο αφορά στη δυνατότητα νομοθετικής πρόβλεψης για αναδρομική επιβολή εισφορών και το δεύτερο στη δυνατότητα της Διοίκησης για αναδρομική επιβάρυνση – αναζήτηση εισφορών του ασφαλισμένου.

            Η προσέγγιση του πρώτου σκέλους της επιχειρούμενης απάντησης συνδέεται άρρηκτα με τη νομική φύση των ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να προσδιοριστεί εάν η έννοια των ασφαλιστικών εισφορών μπορεί να υπαχθεί σε μία από τις σαφώς και περιοριστικά προσδιορισμένες περιπτώσεις απαγόρευσης αναδρομικής ισχύος των νόμων που καθορίζει το Σύνταγμά μας [2] και ειδικότερα, εάν η έννοια των εισφορών εντάσσεται στο ρυθμιστικό πεδίο της διάταξης του άρθρου 78 παρ. 2 Σ, το οποίο διακρίνει τα δημόσια βάρη σε δύο έννοιες γένους, ήτοι του φόρου και του οικονομικού βάρους [3].

Συγκεκριμένα, η διάταξη του άρθρου 78 παρ. 2 Σ ορίζει ότι «φόρος ή άλλο  οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί  με νόμο  αναδρομικής  ισχύος  που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο  επιβλήθηκε». Η απαγόρευση της συγκεκριμένης διάταξης αφορά στους φόρους και σε οποιοδήποτε οικονομικό βάρος. Από τη διατύπωση της εν λόγω διάταξης προκύπτει αβίαστα το ερώτημα εάν η έννοια των ασφαλιστικών εισφορών εντάσσεται στην έννοια του φόρου ή του οποιουδήποτε άλλου οικονομικού βάρους, προκειμένου ακολούθως να θεωρηθεί ότι και στις περιπτώσεις αυτές απαγορεύεται η αναδρομική ισχύς του σχετικού νόμου.

Στο όριο της φτώχειας 6,3 εκατ. Έλληνες, λέει έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού

Στοιχεία – σοκ για την κατάσταση του ελληνικού νοικοκυριού, σε έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. Στη χειρότερη θέση της ΕΕ η Ελλάδα όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας. Στα 432 ευρώ το όριο για το 2013. Αναποτελεσματικές οι πολιτικές προστασίας, άργησε το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Σε καθεστώς ένδειας 2,5 εκατομμύρια Έλληνες ενώ ακόμη 3,8 εκατ. πολίτες απειλούνται άμεσα από τη φτώχεια σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού στη Βουλή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης με τίτλο «Πολιτικές ελάχιστου εισοδήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα: Μια συγκριτική ανάλυση», κατά το Β’ τρίμηνο του 2014 το ποσοστό ανεργίας στη χώρα ήταν 26,6%, έναντι 27,8% του προηγούμενου τριμήνου και 27,3% του αντίστοιχου τριμήνου του 2013. Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 1.280.101 ενώ πλήττει πλέον και τους αρχηγούς των νοικοκυριών, δηλ. εργαζόμενους άνδρες στην παραγωγική ηλικία. Η ανεργία των νέων 15-24 ετών ανήλθε στο 52%, ενώ πολλά νοικοκυριά είναι χωρίς κανέναν εργαζόμενο άλλα και χωρίς πόρους. Παράλληλα υπήρξε δραματική μείωση των αποδοχών, ενώ ο κατώτατος μισθός βρίσκεται κάτω από το επίπεδο του 2000.

Η φτώχεια, σημειώνεται σχετικά, μπορεί να εκτιμηθεί με τη βοήθεια τριών δεικτών. Ο πρώτος δείκτης αναφέρεται στην σχετική φτώχεια ο οποίος μετρά το ποσοστό του πληθυσμού με εισόδημα χαμηλότερο από το 60% του διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. Όταν το διάμεσο εισόδημα αυξάνεται ή μειώνεται τότε και το όριο της φτώχειας αυξάνεται ή μειώνεται αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, το 2013 το όριο φτώχειας ήταν 432 ευρώ το μήνα για ένα άτομο και 908 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ

Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (Τμήμα εκδίκασης Αναστολών)

Δικηγόρος ζήτησε από τα ΕΤΑΑ-ΤΑΝ-ΤΕΑΔ και ΕΤΑΑ-ΤΥΠΔΑ να απαλλαγεί – εξαιρεθεί από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών χρονικού διαστήματος από το έτος 2004 έως το έτος 2011 και να θεωρηθεί το βιβλιάριο ασθενείας του. Οι αιτήσεις του προς τα ανωτέρω Ταμεία απορρίφθηκαν, μεταξύ άλλων , για το λόγο ότι η αδυναμία εξόφλησης των ασφαλιστικών εισφορών δεν συνιστά κατά νόμο λόγο εξαίρεσης από την καταβολή τους.

Με το έγγραφο του ΕΤΑΑ-ΤΑΝ-ΤΕΑΔ, η επίδοση του οποίου έγινε με δικαστικό επιμελητή, ο αιτών κλήθηκε να καταβάλει εντος 1 μήνα από την επίδοσή του το καταλογισθέν ποσό των ασφαλιστικών εισφορών μέχρις εξοφλήσεως, αλλιώς θα επακολουθούσε αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος της περιουσίας του. Από το ΕΤΑΑ-ΤΥΠΔΑ εκδόθηκε έγγραφο του προϊσταμένου με το οποίο η αίτηση απορρίφθηκε. Με το ίδιο έγγραφο, ο αιτών ενημερώθηκε σχετικά με το δικαίωμα του να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή (ένσταση).

Κατά των ανωτέρω απορριπτικών πράξεων ο αιτών άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου προσφυγή, με την οποία, μεταξύ άλλων ζήτησε, να ανασταλεί η εκτέλεση των προσβαλλόμενων πράξεων, πρόσθετα δε, να ανασταλεί κάθε μέτρο αναγκαστικής εκτέλεσης του ΕΤΑΑ-ΤΑΝ-ΤΕΑΔ και του ΕΤΑΑ-ΤΥΠΔΑ ή άλλου αρμοδίου φορέα σε βάρος της περιουσίας του.

Βάλτε τέλος στον ρατσισμό του ΟΑΕΕ

Αν υπήρχε όργανο μέτρησης της οργής στο χώρο των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ, θα είχε τερματίσει. Αν υπήρχε δημοσκόπηση του αισθήματος της αδικίας στον ίδιο χώρο, θα είχε βγάλει τους μικρούς επαγγελματίες στον δρόμο. Αν υπήρχε λίγη τσίπα σε όλους αυτούς που κυβέρνησαν και κυβερνούν, δεν θα τολμούσαν να μιλούν για ισονομία και κράτος δικαίου,  ενώ κουνούν απειλητικά το δάκτυλο στους κατεστραμμένους.

Μα δεν υπάρχει τίποτα απ’ αυτά, μόνο τα αντίθετά τους υπάρχουν.

Αναλγησία και αδιαφορία για την έως τα χθες «ραχοκοκκαλιά» της ελληνικής οικονομίας και σημερινό ετοιμοθάνατο ασθενή. Απάθεια μπροστά στην άγρια εκμετάλλευση της αγελάδας που τάιζε και ταΐζει την πραγματική οικονομία.

Αντιαναπτυξιακές λογικές και απουσία κανόνων υγιούς και ισότιμης ανάπτυξης, είναι η καθημερινότητα σε πάνω από ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες, πολίτες μόνο στα χαρτιά.